Dzisiaj jest sobota, 7 grudnia 2024. Imieniny Agaty, Dalii, Sobiesława
Serwis tworzony przez Ukraińców dla Polaków. Polscy Ukraińcy. Kim są, co robią. O czym marzą. Co chcą powiedzieć Polakom.
O przyczynach i skutkach Akcji Wisła oraz mitach na jej temat rozmawiamy z prof. Romanem Drozdem, kierownikiem Zakład Studiów Wschodnich Akademii Pomorskiej w Słupsku .
Po raz pierwszy od 1989 roku państwo nie przyznało ani groszana obchody rocznicy Akcji "Wisła". Tym samym po raz pierwszy obchody zostaną sfinasowane wyłącznie ze środków społecznych.
— Pam'jataju rodynu Wyhnaneć. Pam'jataju rodynu Gij z Sełyśk. Pam'jataju Wasylinkiw z Rudenky. Pam'jataju Owerkiw… — mówiły siedmioletnie dzieci po tym, jak same odegrały rolę swoich dziadków. Na scenie wysiadły… z wagonu pociągu towarowego. Sala zamarła w ciszy. Na koniec małych aktorów nagrodzono gromkimi brawami.
Po polsku? Możemy rozmawiać po polsku — śmieje się pani Maria, choć każde słowo wymawia tak miękko i okrągło, jak mówią wszyscy najstarsi Ukraińcy. Maria Nazarowicz ma 84 lata i piękny uśmiech. Ciekawe, po kim go odziedziczyła: po ojcu Antonim, czy po mamie Julii… — …mama była z domu Szumada — mówi pani Maria. — Moja wieś to Żurawce koło Tomaszowa Lubelskiego. Przed wojną: powiat Rawa Ruska, województwo Lwów.
- Kiedy zobaczyliśmy wodę, kobiety zaczęły rozpaczać i płakać. Myśleliśmy, że nas utopią w morzu - tak moment rozładunku transportu R-364 zapamiętał jeden z przesiedleńców z Akcji "Wisła". Tym morzem był Niegocin. Miastem Giżycko.
Najpierw o przyczynie wysiedlenia. Dzisiaj w świetle ujawnionych dokumentów nie ulega wątpliwości: deportacja Ukraińców z terytorium ówczesnych województw lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego nie była spowodowana koniecznością likwidacji Ukraińskiej Powstańczej Armii. Przebywające w tym regionie polskie siły zbrojne pozwalały na likwidację UPA bez tego posunięcia.
Zdarzało mi się w życiu wielokrotnie podróżować. W zdecydowanej większości przypadków odbywało się to z mojej woli: wiedziałem, dokąd jadę, w jakim celu i na jak długo. Zawsze się do tych podróży przygotowywałem. Jedna tylko podróż, znamienna, bo pierwsza, długa i o poważnych następstwach, odbyła się wbrew mojej woli. Więcej – nie pamiętam, bym postawione wyżej pytania zadawał innym, którzy towarzyszyli mi w tej podróży. Zresztą oni także podróżowali nie z własnej woli i niewiele więcej wiedzieli, zwłaszcza dokąd i na jak długo jechaliśmy.
28 marca 1947 roku w zasadzce UPA w Bieszczadach zginął gen. Karol Świerczewski. Dzień później BP KC PPR podjęło decyzję o przymusowym przesiedleniu Ukraińców. W kwietniu 1947 roku ropoczęła się Akcja Wisła.