Dzisiaj jest piątek, 29 marca 2024. Imieniny Marka, Wiktoryny, Zenona

Komunistyczne zbrodnie: Lubliniec 20.03.1945

2013-02-23 19:30:00 (ost. akt: 2015-09-13 11:17:25)
Chór kobioecy z Lublińca (1943 rok). Foto z książki Lubłyneć Nowyj i Staryj. Istorija

Chór kobioecy z Lublińca (1943 rok). Foto z książki Lubłyneć Nowyj i Staryj. Istorija

Autor zdjęcia: Lubłyneć Nowyj i Staryj.Isorija

Andrij Chomyn był najmłodszy. Miał 15 lat. Iwan Rawśkyj był najstarszy. Miał 78 lat. 20 marca 1945 roku oddział Wojsk Wewnętrznych wymordował ponad 80 mieszkanców wsi Stary i Nowy Lubliniec.

W 1939 roku w Lublińcu Nowym mieszkało 1554 Ukraińców i 25 Polaków, w Starym odpowiednio 2583 Ukraińców i 49 Polaków. Wsie leżą na terenie obecnego powiatu lubaczowskiego.

Większość Ukraińców w latach 1944-1946 wysiedledono do ZSRR. Pozostałych w ramach Akcji "Wisła" w 1947 roku na zachodnie i północne ziemie Polski.

We wsi silne były wpływy OUN. Być może dlatego komuniści podjęli decyzję o pacyfikacji wsi. Doszło do niej 20 marca 1945 roku. Dokonali jej żołnierze 2 Samodzielnego Batalionu Wojsk Wewnętrznych (późniejsze KBW).

Żołnierze otoczyli obie wsie. Najpierw je ostrzelali. Potem weszli do środka. Zabijali na miejscu wszystkich napotkanych mężczyzn. Podpalali chaty i budynki gospodarcze.

- Brat naszego taty modlił się z żona i dziećmi w drugim pokoju. Żołnierze wyprowadzili go z chaty i kazali iść w stronę stodoły - wspomina 16-letnia wówczas Ahafija Gryćko. - Wtedy żołnierz wystrzelił z automatu...

Imienny spis ofiar obejmuje 41 mieszkańców Lublińca Nowego i 43 Starego. Większość zamordowanych to mężczyźni w wieku 15-78 lat. Wśród ofiar było 11 kobiet. Najmłodsza z nich, Anna Czorna miała 16 lat.

W czasie pacyfikacji licząca ponad 150 żołnierzy sotnia UPA "Szuma" stała w lesie w okolicy obu wsi. Nie wydano jednak rozkazu do ataku na mordujacych mieszkańców obu wsi żołnierzy Wojsk Wewnętrznych. Jak wyjaśniał to później szef OUN na tym terenie rozkazu nie wydano, bo atak na wieś zwiększyłby liczbę ofiar wśród mieszkańców wsi.

Wyższe dowództwo UPA nie zgodziło się także na odwetowy atak na polską wieś Ruda Rużaniecka, skąd pochodzili milicjanci wspomagający wojsko. Dzień po pacyfikacji zaatakowano za to na drodze Lubliniec-Czesanów kolumnę 2-go Samodzielnego Batalionu Wojsk Wewnętrznych. Według danych UPA zginęło tam około 40 żołnierzy KBW, według KBW 9.

Warto przypomnieć, że na tym terenie doszło do kontaktów polskiego i ukraińskiego podziemia. Efektem było zaprzestanie walk polsko-ukraińskich i nawiązanie współpracy WiN i UPA, czego najbardziej znanym przykładem było wspólne opanowanie Hrubieszowa w 1946 roku.


Wcześniej żołnierzxe tego samego batalionu zamordowali 34 mieszkańców wsi Kobylnica Wołoska.


oprac. Igor Hrywna

Zdjęcia cerkwi i cmentarza z Nowego Lublińca: kliknij tutaj i Starego: kliknij tutaj.

Lubłyneć Nowyj ta Staryj. Istorija, Lwiw 2010
Partyzanśkymy dorohamy z komandyrom "Zalizniakom", Drohobycz 1997
Tut buło nasze seło, Lwiw