Historia pewnego jarmarku

15 maja w Kętrzynie odbędzie się jubileuszowy XXX Regionalny Jarmark Folklorystyczny Z malowanej skrzyni - ukraińska impreza, która harmonijnie wpisuje się w wielokulturowość naszego regionu. Przyciąga ona wielu widzów - Polaków i Ukraińców z różnych regionów kraju. Na scenie wystąpią artyści z Polski i Ukrainy.

Pierwszy regionalny przegląd zespołów Z malowanej skrzyni odbył się 8 kwietnia 1979 r. w sali widowiskowo-kinowej Granica na terenie jednostki wojskowej w Kętrzynie. Celem organizowania tego typu imprez, w założeniach Ukraińskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego, był cykliczny przegląd ukraińskich zespołów folklorystycznych w różnych regionach Polski. We wspomnianej imprezie wzięły udział cztery zespoły Susidojky z Bobrownika, Osławiany z Mokrego, Czeremosz z Węgorzewa, a także młodzi artyści z Olsztyna.

W drugim regionalnym przeglądzie, który odbył się 11 maja 1980 r. wzięły udział, oprócz wymienionego Czeremosza i Susidojok, mających w swoim repertuarze pieśni łemkowskie i bojkowskie, zespół z Górowa Iławeckiego Dumka oraz młodzieżowy wokalno-instrumentalny zespół Barwinok z Olsztyna. Jak już wspomniano kętrzyńska impreza była swego rodzaju przeglądem konkursowym, w trakcie którego wyłaniano zespoły do udziału w Festiwalu Kultury Ukraińskiej w Sopocie. Pod koniec lat osiemdziesiątych taki zaszczyt spotkał zespół Prometej z Kętrzyna, którego kierownikiem był Bogdan Gbur. Organizatorami pierwszych przeglądów folklorystycznych byli miejscowi, nieżyjący już dziś działacze UTSK - Michał Semerak, Mikołaj Gbur oraz Antoni Staruch.

W latach 90. nastąpiła sześcioletnia przerwa w organizowaniu imprezy. Została ona wznowiona pod nową nazwą Regionalny Jarmark dopiero w 1997 r. Na scenie Regionalnego Jarmarku Z malowanej skrzyni 97, który odbył się w hali sportowej Zespołu Szkół Rolniczych w Karolewie, wystąpiło ponad 200 wykonawców z województw olsztyńskiego i suwalskiego w tym zespół Kętrzyńscy Bandurzyści pod kierownictwem Olgi Gbur.

W następnych latach Malowana skrzynia nabierała impetu, cieszyła się coraz większym zainteresowaniem. W maju 1998 r. w sali sportowej Zespołu Szkół Budowlanych w Kętrzynie odbył się kolejny jarmark. Swoją obecnością minifestiwal zaszczycili m. in. ambasador Ukrainy w Polsce Petro Sardaczuk, konsul generalny Ukrainy w Polsce Wołodymyr Błażeńczuk, poseł RP Mirosław Czech oraz przedstawiciele władz lokalnych. Ogółem w imprezie wzięło udział 25 zespołów muzycznych, tanecznych i wokalnych, które zachwycały pięknym śpiewem, wspaniałą muzyką, skocznymi tańcami oraz kolorowymi strojami.

W 2000 roku oprócz samych występów, w pomieszczeniach cerkwi greckokatolickiej w Kętrzynie, została zorganizowana wystawa artystyczna, którą odwiedził radca kulturalny ambasady Ukrainy w Polsce Wiaczesław Wojnarowski. Natomiast gośćmi jarmarku byli konsul generalny Ukrainy w Polsce Mykoła Miszczuk, przewodniczący sejmiku warmińsko-mazurskiego Miron Sycz oraz przedstawiciele samorządów powiatowych i gminnych. Koncert prowadzili aktorzy Lwowskiego Teatru Dramatycznego im. Marii Zańkoweckoji Taisija Łytwynenko i Jewhen Fedorczenko.

W maju 2001 r. na XV Jarmarku Folklorystycznym, który ponownie odbył się w Karolewie wystąpiło 14 zespół ukraińskich z Polski, Ukrainy oraz Rosji. Imprezie towarzyszyła wystawa haftu ukraińskiego zorganizowana w pomieszczeniach kętrzyńskiego zamku. Można było podziwiać pięknie wyszyte ikony, serwety, poduszki oraz koszule (soroczky).

Wyjątkowego charakteru nabrał XXI Regionalny Jarmark. Był on poświęcony 60. rocznicy operacji Wisła 1947 r., podczas której z ziem południowo-wschodniej Polski siłą przesiedlono na Ziemie Odzyskane około 150 tys. Ukraińców. Odbył się też koncert-requiem w wykonaniu uczniów szkół ukraińskich z Bartoszyc i Górowa Iławeckiego. Na uroczystość przybyli m. in. pierwszy sekretarz ambasady Ukrainy w Polsce Ołeksandr Mulko. Obecni byli również przedstawiciele władz wojewódzkich, powiatowych, miejskich, gminnych, duchowni cerkwi greckokatolickiej i prawosławnej.

XXII jarmark przebiegał pod hasłem "W jedności siła". Zainaugurował go przewodniczący Warmińsko-Mazurskiej Rady Koordynacyjnej Związku Ukraińców w Polsce (ZUwP) Stefan Migus. Podczas koncertu podziękował on burmistrzowi Kętrzyna Krzysztofowi Hećmanowi za pomoc w organizacji tego wydarzenia kulturalnego. Gośćmi jarmarku byli konsul generalny Ukrainy w Polsce Ołeksandr Medownikow oraz poseł RP Miron Sycz. Tym razem koncert był jednocześnie konkursem eliminacyjny zespołów, które wzięły udział w Festiwalu Kultury Ukraińskiej w Sopocie. Niedzielny koncert poprzedziła młodzieżowa impreza Mołodiżni weczornyci, która odbyła się na dziedzińcu zamku. Zebrana publiczność miała możliwość wysłuchania muzyki folkowo-rockowej, wykonywanej przez ukraińskie kapele młodzieżowe z terenu województwa warmińsko-mazurskiego: Hopak; Biłyj Bereh; Mamaj czy Berkut, a także młode artystki z Ukrainy Chrystynę Bihun oraz Martę Szpak.

XXIII jarmark poświęcony był trzydziestoleciu jego powstania. Podczas koncertu burmistrz Kętrzyna Krzysztof Hećman oraz przewodniczący Warmińsko - Mazurskiej Rady Koordynacyjnej ZUwP Stefan Migus wręczyli organizatorom poprzednich jarmarków dyplomy uznania. Otrzymali je pośmiertnie Antoni Staruch, Mikołaj Gbur, Michał Semarak oraz Zachariasz Kuszczak. Wśród zaproszonych gości byli m. in.: przewodniczący ZUwP Piotr Tyma oraz sekretarz Zarządu Głównego ZUwP Mirosław Kupicz. Widzowie mogli podziwiać występy takich zespołów jak Soneczko, Dumka, Żurawka czy Obrij.

XXIV jarmark folklorystyczny był poświęcony 20-leciu istnienia Związku Ukraińców w Polsce. Na scenie hali widowiskowo-sportowej wystąpiły znane zespoły - Dumka, Czeremosz, Izpreżdy wika, Barwinok, Wesełka, Horpynka, Mołtajnianki oraz kolektywy z Ukrainy.

Podczas XXVII jarmarku na kętrzyńskiej scenie wystąpiły dziecięce i młodzieżowe zespoły z Bartoszyc i Górowa Iławeckiego a także kapele ludowe z Litwy, Rosji i Ukrainy.

XXVIII jarmark poprzedziły pokazy kozackiej sztuki bojowej prowadzone przez instruktorów Wszechukraińskiej Federacji Spas z Zaporoża. Z kolei w sobotę w miejskim amfiteatrze odbyły się koncerty dwóch zespołów młodzieżowych. Jako pierwsza pojawiła się na scenie folkowo-rockowa formacja Kołodij z Kijowa. Po kijowianach wystąpiła również folkowo-rockowa grupa Biłi Kruky z Kruklanek.

Niedzielne występy rozpoczęły się od przeglądu ukraińskich zespołów folklorystycznych z Warmii i Mazur. Druga, galowa część koncertu nawiązywała do tragicznych wydarzeń na kijowskim Majdanie i była swojego rodzaju hołdem złożonym bohaterom, którzy oddali swoje życie w walce za wolną Ukrainę.

Ubiegłoroczny ukraiński minifestiwal składał się z dwóch części. Pierwsza – to przegląd ukraińskich zespołów folklorystycznych Warmii i Mazur. Zgromadzeni podziwiali występy takich zespołów jak: Obrij z Węgorzewa, Dumka i grupa wokalna Żurawka z Górowa Iławeckiego, Wesełynka z Bartoszyc oraz trio Barwy, które tworzą uchodźcy z Doniecka. Druga część koncertu poświęcona była bohaterom, którzy polegli w walce z rosyjskim najeźdźcą na wschodzie Ukrainy.

Organizatorami wspomnianego widowiska od wielu lat są Olsztyński Oddział, Kętrzyńskie Koło ZUwP oraz Kętrzyńskie Centrum Kultury. Wydarzenie kulturalne odbywa dzięki finansowemu wsparciu MSWiA, marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz jednostek samorządowych.

as